Bài phỏng vấn với ông Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch Vingroup và VinFast, cung cấp một cái nhìn sâu sắc về chiến lược, tầm nhìn và thách thức của VinFast trong ngành công nghiệp xe điện, cũng như vai trò của Vingroup trong bối cảnh kinh tế toàn cầu và Việt Nam. Dưới đây là phân tích chi tiết và sâu sắc về nội dung bài phỏng vấn, tập trung vào các khía cạnh chính:
1. Tầm nhìn và chiến lược của VinFast
Tầm nhìn dài hạn: Ông Vượng nhấn mạnh rằng VinFast không chỉ là một dự án kinh doanh mà còn là một “dự án cống hiến” nhằm xây dựng một hệ sinh thái di chuyển xanh, góp phần tạo ra một thế giới sạch hơn và bền vững hơn. Điều này cho thấy VinFast không chỉ tập trung vào lợi nhuận mà còn hướng tới việc tạo ra giá trị xã hội và môi trường, một xu hướng quan trọng trong ngành công nghiệp xe điện toàn cầu.
Chiến lược phát triển:
- Mở rộng thị trường: VinFast tập trung vào việc tăng doanh số, đặc biệt tại thị trường Mỹ và các thị trường mới như Ấn Độ và Philippines. Dự kiến doanh số tại Mỹ sẽ tăng gấp 340 lần so với con số 6,4 triệu USD của năm trước, cho thấy tham vọng lớn trong việc chiếm lĩnh thị trường quốc tế.
- Tối ưu chi phí: VinFast đặt mục tiêu giảm 30% chi phí linh kiện thông qua ba hướng: tối ưu thiết kế, sử dụng chung linh kiện, và đàm phán với nhà cung cấp để giảm giá thành. Điều này nhằm duy trì mức giá “hợp lý” thay vì định vị VinFast là thương hiệu xe rẻ tiền.
- Cải tiến sản phẩm: VinFast không ngừng nâng cấp chất lượng xe, từ các dòng A đến E, và bổ sung thêm VF3 (phân khúc A-). Điều này cho thấy sự linh hoạt trong việc đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường.
Định vị thương hiệu: Ông Vượng khẳng định VinFast không hướng tới việc trở thành một hãng xe giá rẻ, mà tập trung vào việc cung cấp xe chất lượng với giá hợp lý. Điều này trái ngược với chiến lược thông thường của các hãng xe mới khi thâm nhập thị trường quốc tế (thường bắt đầu bằng các mẫu xe giá thấp). Quyết định đưa các dòng xe cao cấp vào Mỹ cho thấy sự tự tin vào chất lượng sản phẩm và chiến lược cạnh tranh với các thương hiệu lớn.
2. Thách thức và cơ hội trong ngành xe điện
Thách thức:
- Cạnh tranh giá cả: Cuộc chiến giá cả do Tesla khởi xướng và sự chững lại của thị trường xe điện toàn cầu (đặc biệt tại Mỹ) đặt ra áp lực lớn cho VinFast. Ngoài ra, sự thống trị của các hãng xe điện Trung Quốc, cùng với các hàng rào thuế quan (như ở Mỹ và EU) để bảo vệ thị trường nội địa, tạo thêm rào cản cho các hãng xe mới như VinFast.
- Biến động kinh tế toàn cầu: Ông Vượng nhận định rằng “sự bất định của thế giới” (dịch bệnh, chiến tranh, lạm phát, lãi suất cao) là thách thức lớn nhất, đòi hỏi VinFast phải linh hoạt và mạnh mẽ để thích nghi.
- Giá cổ phiếu giảm mạnh: Giá cổ phiếu VinFast tại Mỹ giảm tới 95% so với thời kỳ đỉnh cao, phản ánh sự thiếu thông tin của nhà đầu tư và giai đoạn phát triển chưa ổn định của công ty. Tuy nhiên, ông Vượng cho rằng đây là hiện tượng “thái quá” và không quá lo lắng, vì ông tin giá cổ phiếu sẽ phản ánh đúng giá trị thực trong tương lai.
Cơ hội:
- Tăng trưởng ngành xe điện: Ông Vượng tin rằng xe điện là “lựa chọn văn minh của tương lai” và sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt khi nhu cầu về di chuyển xanh ngày càng tăng. Ông chỉ ra rằng tỷ trọng xe điện so với xe xăng vẫn còn thấp, do đó tiềm năng tăng trưởng là rất lớn.
- Thị trường mới nổi: Các thị trường như Ấn Độ (với dân số lớn và tốc độ phát triển nhanh) và Việt Nam (nơi xe điện đang dần phổ biến) mang lại cơ hội lớn cho VinFast. Việc xây dựng nhà máy tại Ấn Độ và kế hoạch mở rộng tại Philippines là minh chứng cho chiến lược tập trung vào các thị trường tiềm năng này.
- Hỗ trợ từ chính sách: Ông Vượng đề xuất rằng nếu Mỹ áp dụng các chính sách ưu đãi tương tự Trung Quốc (đầu tư 170 tỷ USD vào xe điện), quá trình chuyển đổi xanh sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ. Tại Việt Nam, dù chính phủ có nhiều ưu tiên khác, cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 cũng mở ra cơ hội cho VinFast.
3. Chiến lược mở rộng quốc tế
Thị trường Mỹ:
- VinFast đang đẩy mạnh phát triển hệ thống đại lý và showroom, đồng thời áp dụng tiếp thị trực tiếp (mời khách hàng trải nghiệm xe). Đây là chiến lược thông minh để xây dựng lòng tin và tăng nhận diện thương hiệu tại một thị trường khó tính như Mỹ.
- Tuy nhiên, kế hoạch xây dựng nhà máy tại Mỹ đang được cân nhắc lại do các yếu tố như lãi suất cao, chính sách tín dụng không như kỳ vọng, và lo ngại từ nhà đầu tư về việc đầu tư quá mức. Điều này cho thấy VinFast đang điều chỉnh chiến lược để đảm bảo tính bền vững tài chính.
Thị trường Ấn Độ:
- Với mức thuế nhập khẩu xe lên tới 70%, VinFast quyết định xây dựng nhà máy tại Ấn Độ, dự kiến khai trương vào năm 2026. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí mà còn biến VinFast thành một công ty bản địa, tăng khả năng cạnh tranh.
- Việc gặp gỡ với ông Adani cho thấy VinFast đang tìm kiếm các mối quan hệ hợp tác chiến lược để củng cố vị thế tại thị trường này.
Thị trường châu Á:
- Tại Philippines, VinFast đã mở công ty và chuẩn bị khai trương showroom, cho thấy tham vọng mở rộng nhanh chóng trong khu vực. Tuy nhiên, ông Vượng nhấn mạnh rằng việc xây dựng nhà máy tại các thị trường mới sẽ phụ thuộc vào dung lượng thị trường, thể hiện cách tiếp cận thận trọng và thực tế.
4. Vai trò của ông Phạm Nhật Vượng
Cam kết cá nhân:
- Ông Vượng đã đầu tư 2 tỷ USD cá nhân vào VinFast và khẳng định sẽ tiếp tục đầu tư cho đến khi “hết tiền”. Tuy nhiên, ông tự tin rằng VinFast sẽ sớm đạt điểm hòa vốn và tự nuôi được mình, cho thấy sự lạc quan về triển vọng tài chính dài hạn.
- Ông nhấn mạnh rằng VinFast là “dự án cống hiến” và ông không muốn sự nghiệp của mình và đồng nghiệp bị phá hủy. Điều này thể hiện tinh thần trách nhiệm cao và sự gắn bó sâu sắc với sứ mệnh của công ty.
Phong cách lãnh đạo:
- Ông Vượng thể hiện sự cẩn trọng trong các quyết định chiến lược, từ việc mở nhà máy đến lựa chọn người kế nhiệm. Ông ưu tiên phát triển đội ngũ lãnh đạo nội bộ để đảm bảo duy trì văn hóa và phong cách làm việc của Vingroup.
- Ông tự nhận mình không giỏi về đối ngoại (ví dụ, không có ý định gặp trực tiếp Elon Musk) và tập trung vào nghiên cứu, cải tiến nội bộ. Điều này cho thấy ông là một nhà lãnh đạo thực dụng, ưu tiên hiệu quả vận hành hơn là các hoạt động ngoại giao.
Di sản và khát vọng:
- Ông Vượng muốn để lại di sản là tinh thần lao động miệt mài, dám cống hiến và khát vọng đưa Việt Nam lên bản đồ thế giới. Điều này không chỉ giới hạn ở VinFast mà còn mở rộng sang các lĩnh vực khác của Vingroup, như bất động sản (Vinhomes).
5. Tình hình tài chính và thị trường vốn
Giá cổ phiếu:
- Giá cổ phiếu VinFast giảm 95% phản ánh sự thiếu thông tin của nhà đầu tư và giai đoạn phát triển chưa ổn định. Ông Vượng không quá lo lắng về điều này, cho rằng giá cổ phiếu sẽ hồi phục khi giá trị thực của công ty được công nhận.
Huy động vốn:
- VinFast đang tìm kiếm cơ hội huy động vốn thông qua trái phiếu và các nguồn khác, nhưng với cách tiếp cận cẩn trọng, tránh lãi suất cao hoặc các nhà đầu tư ngắn hạn. Điều này cho thấy sự cân nhắc kỹ lưỡng trong việc quản lý tài chính.
- Các chiến dịch chống tham nhũng tại Việt Nam được ông Vượng đánh giá là tích cực, vì chúng tạo ra môi trường minh bạch, thuận lợi cho các công ty tuân thủ pháp luật như VinFast.
6. Bối cảnh kinh tế và chính trị
Toàn cầu:
- Sự bất định toàn cầu (dịch bệnh, chiến tranh, lạm phát) là thách thức lớn, nhưng ông Vượng tin rằng Việt Nam đang tận dụng tốt các cơ hội từ sự gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng đây chỉ là lợi thế ngắn hạn, và Việt Nam cần xây dựng nền tảng dài hạn để phát triển bền vững.
Việt Nam:
- Việt Nam đang thiếu hụt bất động sản so với Trung Quốc, và Vingroup tiếp tục đầu tư mạnh vào Vinhomes để đáp ứng nhu cầu này.
- Về xe điện, Việt Nam đã cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, và ông Vượng kỳ vọng chính phủ sẽ có các chính sách hỗ trợ ngành xe điện trong tương lai, dù hiện tại còn nhiều ưu tiên khác.
7. Điểm mạnh và hạn chế của VinFast
Điểm mạnh:
- Tầm nhìn rõ ràng: VinFast không chỉ tập trung vào lợi nhuận mà còn hướng tới mục tiêu bền vững và cống hiến xã hội.
- Tăng trưởng nhanh: Doanh số dự kiến tăng mạnh tại Mỹ và các thị trường mới, cùng với việc xây dựng nhà máy tại Ấn Độ, cho thấy khả năng mở rộng nhanh chóng.
- Linh hoạt chiến lược: VinFast sẵn sàng điều chỉnh kế hoạch (ví dụ, cân nhắc lại nhà máy tại Mỹ) để đảm bảo tính bền vững.
Hạn chế:
- Cạnh tranh khốc liệt: VinFast phải đối mặt với các gã khổng lồ như Tesla và các hãng xe Trung Quốc, cùng với các rào cản thuế quan tại Mỹ và EU.
- Rủi ro tài chính: Giá cổ phiếu giảm mạnh và áp lực từ lãi suất cao, tín dụng khó khăn có thể ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn.
- Nhận diện thương hiệu: Là một thương hiệu mới, VinFast còn phải nỗ lực để xây dựng lòng tin và nhận diện tại các thị trường quốc tế.
8. Kết luận
Bài phỏng vấn cho thấy ông Phạm Nhật Vượng là một nhà lãnh đạo có tầm nhìn dài hạn, thực dụng và linh hoạt trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt của ngành xe điện. VinFast không chỉ là một câu chuyện kinh doanh mà còn là biểu tượng cho khát vọng đưa Việt Nam vươn ra thế giới. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu, VinFast cần vượt qua các thách thức về tài chính, cạnh tranh và nhận diện thương hiệu. Sự tự tin của ông Vượng, cùng với chiến lược tập trung vào cải tiến sản phẩm, tối ưu chi phí và mở rộng thị trường, là nền tảng để VinFast tiến gần hơn đến mục tiêu trở thành một thương hiệu xe điện toàn cầu.
